Istorijski institut Beograd, 2009.

25 cm, 188 str.

tvrdi povez, ćirilica

ISBN: 9788677430764

iz predgovora\ Boravak u Petrogradu 1900-1905. godine na mestu srpskog poslanika pružio je Novakoviću uslove da se na najbolji način iskaže i kao diplomata, političar i naučnik. Tokom svih tih godina predano je radio na najvažnijim pitanjima srpske nacionalne politike, u prvom redu zaštiti srpskog naroda u Staroj Srbiji i Makedoniji. To je najviše obeležilo ulogu koju je imao kao poslanik. Diplomatska misija, međutim, bila mu je olakšana prijemom na koji je nailazio u Petrogradu, a posebno odnosom koji je prema njemu pokazivao ruski ministar spoljnih poslova. Novaković je bio i u toku sa tadašnjim političkim zbivanjima u Srbiji. U Petrogradu ga je zatekao i pad obrenovićevskog režima. Iako nije odobravao brutalan obračun sa kraljevskom porodicom prihvatio je novi poredak u Srbiji pogotovu zbog toga što su bile uklonjene prepreke razvoju parlamentarnog društva i pružene mogućnosti za nesmetano učešće pojedinaca i stranaka u političkom životu zemlje. U Petrogradu je Novaković imao dobre uslove da se bavi i naučnim radom. Došao je tamo sa idejom da u slobodno vreme uradi jednu veću studiju o novovekovnoj srpskoj državi od 1804. do 1867. godine odnosno u periodu za koji je bio ubeđen da je bio od najvećeg značaja za srpski narod u XIX veku, ali ga je obeležavanje stogodišnjeg jubileja Prvog srpskog ustanka podstaklo da se tada prevashodno okrene tom značajnom događaju srpske istorije i da mu posveti nekoliko većih i manjih studija i rasprava. \ \ Novaković je u Petrogradu prijateljski dočekan od strane zvaničnih krugova, javnosti i naučnika. U obavljanju tekućih poslova poslanika nailazio je na razumevanje ruskih državnika što je za njega bila potvrda ranije stečenog uverenja da Srbija u Rusiji može imati oslonac za svoju politiku. Bio je veoma pogođen zbog teške situacije u toj zemlji koja je nastala 1904. i 1905. godine u okolnostima njenog nesrećnog rata sa Japanom. Završio je svoju diplomatsku službu u Rusiji duboko zabrinut za njenu sudbinu. Bio je zato umiren kada je u narednim godinama izgledalo da se stabilizuje situacija u Petrogradu. Radovao se najviše zbog toga što je Srbija mogla i dalje računati na Rusiju kao na neophodnog saveznika. Kada je iz poslaničkih klupa Narodne skupštine nastavio da istupa u odbranu srpskih interesa na neoslobođenim teritorijama evropske Turske činio je to ubeđen da neće izostati ruska podrška. Ohrabrilo ga je nastojanje Engleske i Rusije 1907. godine da se ponovo pokrene pitanje reformi u Turskoj, ali se odmah pokazalo da je akcija bila kratkog daha. U toku aneksione krize 1908-1909. godine nadao se podršci Rusije zahtevima Srbije ali je bio razočaran što je taj veliki saveznik bio usamljen pa nije imao snage da se tada odupre pritiscima ostalih sila pre svega Nemačke i Austro-Ugarske. Kada je 1912. godine, u vreme balkanskog rata bio od strane srpske vlade upućen u London da predstavlja Srbiju na mirovnoj konferenciji zaraćenih strana to je učinjeno u nadi da će on svojim ugledom koji je imao na strani, posebn